Trên Đời Này Có Ma Hay Không, Ma Quỷ Hại Con Người Bằng Cách Nào
Nhiều tài liệu từ thời cổ đại đã mô tả về linh hồn trong các câu chuyện về trải nghiệm cận tử, cõi âm và giao tiếp với người chết, phản ánh niềm tin của con người vào hiện tượng siêu nhiên này. Dù rất phổ biến, khoa học đến nay chưa ghi nhận được bất cứ bằng chứng thuyết phục nào về sự tồn tại của hồn ma, theo Live Science.
Trong thế kỷ 19, phong trào "giao tiếp với linh hồn" rộ lên ở Anh và Mỹ, khi nhiều "nhà ngoại cảm" tuyên bố có thể trò chuyện với người chết. Tuy nhiên, các nhà ngoại cảm này sau đó đều bị vạch mặt khi các nhà điều tra theo chủ nghĩa hoài nghi như Harry Houdini vào cuộc.
Tuy vậy, niềm tin vào hồn ma vẫn không mất đi. Nhiều năm gần đây, từ thành công của series truyền hình thực tế "Ghost Hunters", phong trào săn ma dần trở nên phổ biến khắp thế giới. Chương trình kích thích người xem nhờ quan điểm bất cứ ai cũng có thể trở thành một thợ săn đích thực, thách thức hiểu biết nhân loại về thế giới bên kia mà không cần phải là một nhà khoa học uyên bác hay điều tra viên chuyên nghiệp. Tuy nhiên, bước sang thập niên thứ hai kể từ khi lên sóng, chương trình vẫn không đưa ra bằng chứng thuyết phục nào về sự hiện diện của linh hồn.
Khoa học và suy luận về linh hồn
Một khó khăn trong nghiên cứu khoa học về linh hồn là một số lượng lớn các hiện tượng có liên quan, từ cánh cửa tự đóng, chìa khoá biến mất, các vùng lạnh bất thường trong hành lang hay câu chuyện về việc nhìn thấy người thân đã khuất.
Trong quá trình phỏng vấn để viết cuốn sách "Ghostly Encounters: The Hauntings of Everyday Life" xuất bản năm 2016, Dennis và Michele Waskul nhận thấy "nhiều người tham gia không chắc chắn về trải nghiệm gặp ma, do không nhìn thấy các hình ảnh được cho là "truyền thống" của linh hồn". Thay vào đó, họ tin rằng bản thân trải nghiệm hiện tượng "lạ lùng, không thể giải thích và đầy bí ẩn". Vì vậy, các trải nghiệm này nhiều khả năng chỉ hội tụ các yếu tố khác thường chưa được lý giải.
Bằng chứng khoa học là một vấn đề phức tạp hơn. Cho tới nay, giới khoa học vẫn chưa đưa ra được định nghĩa thống nhất về "ma". Một số ý kiến cho rằng ma là linh hồn người chết đi lạc trên đường tới thế giới bên kia, số khác lại cho rằng ma là hiện tượng ngoại cảm được trí não con người đưa vào thế giới.
Bên cạnh đó, bản thân quan niệm về linh hồn cũng tồn tại nhiều mâu thuẫn. Chẳng hạn, ma là vật chất hay phi vật chất? Các báo cáo về ma thường đề cập đến trường hợp ma có khả năng xuyên qua vật thể rắn, đồng thời cũng có thể đóng cửa và ném các vật thể trong phòng. Theo suy luận logic và các định luật vật lý cơ bản, chỉ một trong hai trường hợp được phép tồn tại.
Ngoài ra, nếu ma chỉ là linh hồn thoát tục của con người, vì sao ma lại "xuất hiện" trong bộ dạng như người với các trang phục và vật dụng khác như mũ, gậy hay roi? Hoặc vì sao lại có báo cáo về các con tàu hoặc xe hơi ma khắp thế giới?
Tranh cãi tiếp tục nảy sinh khi xét đến các vụ án mạng. Nhiều người cho rằng nếu ma có thật, vì sao linh hồn nạn nhân không giao tiếp với các nhà ngoại cảm để xác định kẻ sát nhân thay vì để lại hàng loạt các vụ án dang dở không lời giải.
Ph GGUPf XLPRv5eb INw" alt="*">
Lâu đài Banffy ở Bontida, Romania, một điểm đến ưa thích của các "thợ săn ma". Ảnh: Wikipedia
"Thợ săn ma" thường sử dụng các công cụ đa dạng nhằm tìm kiếm linh hồn. Hầu hết thợ săn đều tự nhận cuộc truy tìm của mình mang tính khoa học cao thông qua việc sử dụng thiết bị công nghệ như bộ đếm Geiger, máy dò điện từ trường (EMF), bộ phát hiện ion, máy ảnh chụp hồng ngoại và micro siêu nhạy. Dù vậy, không thiết bị nào trong số này được chứng minh đã thực sự bắt được bằng chứng thuyết phục về ma.
Nhiều nhà nghiên cứu nhận định sự tồn tại của ma chưa được xác minh là do con người chưa phát triển được công nghệ phù hợp. Tuy nhiên, ý kiến này cũng hàm chứa mâu thuẫn. Trong trường hợp ma thực sự xuất hiện trong thế giới vật chất và có thể được ghi lại bằng ảnh, phim hoặc ghi âm, sự tồn tại của ma chắc chắn sẽ được chứng minh một cách thuyết phục, song đến nay điều này vẫn chưa thành hiện thực. Ngược lại, nếu ma tồn tại nhưng không thể phát hiện và ghi lại một cách khoa học thì những bức ảnh, video hay ghi âm được cho là bằng chứng về ma từ trước tới nay lại trở nên giả dối.
Với nhiều lý thuyết đối lập và hầu như rất ít nội dung khoa học trong cuộc săn tìm ma, không khó hiểu khi tới nay vẫn chưa có bằng chứng thuyết phục nào được ghi nhận. Ngoài ra, sự phát triển của công nghệ đã tạo ra hàng loạt các ứng dụng trên điện thoại thông minh cho phép người dùng tự tạo dựng và chia sẻ các hình ảnh kinh dị. Do đó, việc tách bạch giữa sự thật và hư cấu càng trở nên khó khăn cho các nhà nghiên cứu về linh hồn.
Lý giải niềm tin con người vào linh hồn
Theo các nhà khoa học, con người tiếp tục tin về linh hồn, ma quỷ một phần vì kinh nghiệm cá nhân, chẳng hạn được nuôi nấng trong gia đình mà quan niệm về linh hồn được công nhận hiển nhiên, hay ký ức rùng rợn về chuyến phiêu lưu trong các địa danh "ma ám".
Tuy nhiên, nhiều người ủng hộ sự tồn tại của linh hồn còn viện dẫn Định luật bảo toàn năng lượng của Einstein, theo đó năng lượng không tự sinh ra hay mất đi mà chỉ chuyển hoá từ dạng này sang dạng khác, hay truyền từ vật này sang vật khác.
Theo lời kể của bác sĩ William Wilmer, mọi người trong gia đình bà H đều nghe thấy những âm thanh khó hiểu, cảm giác sự hiện diện vô hình nhưng không ai thực sự thấy bất cứ con ma nào cho đến tận tháng 1/1913.
Bà H. thấy đầu tiên. “Một hôm, giữa buổi sáng, tôi đi từ phòng vẽ sang phòng ăn, và kinh hoàng thấy từ phía cuối phòng ăn tiến lại gần tôi một người phụ nữ lạ, tóc sẫm màu, mặc toàn đồ đen. Khi tôi từ từ bước vào phòng để đối diện bà ta, thì người đó biến mất. Chuyện đó xảy ra 3 lần”. Sau đó, một đêm chị giúp việc cũng bị đánh thức, hoảng hồn nhìn thấy một ông già và một phụ nữ trẻ ngồi ngay dưới chân giường, chằm chằm nhìn chị ta. Chị giúp việc sợ quá, người đông cứng trên giường cho đến khi bị một bàn tay vô hình đập nhẹ vào vai khiến chị nhảy dựng người. Ngay khi đó, hai người lạ biến mất.
Một tối, ông bà H đi xem opera, để các con ở nhà với người giúp việc. Khoảng 8 rưỡi tối, cậu con trai út của họ tỉnh giấc, la hét hoảng loạn trong phòng vì thấy bóng ma một người đàn ông béo, to lớn. Sau đó cậu bé được đưa sang phòng của chị vú em, rồi lại bị đánh thức vào rạng sáng vì ai đó, hay cái gì đó rất nặng đè lên ngực khiến cậu khó thở. Ông bà H. cũng chẳng khá hơn. Xem opera xong, họ về nhà lên giường nghỉ ngơi thì ông H bị đánh thức bởi cảm giác có những ngón tay ma quái đang xiết lấy cổ họng. Ông cũng vẫn nghe thấy tiếng chuông cửa buổi đêm và giờ thì họ chắc chắn có âm thanh của những người lạ đi lại khắp nhà. Nhưng mỗi lần ông trở dậy đi kiểm tra thì đều không thấy ai cả. Nếu chỉ một người đã nhìn hoặc nghe thấy những điều kỳ dị trong nhà, thì lời họ kể có thể dễ dàng bị bác bỏ rằng đó chỉ là do ảo ảnh, hay tưởng tượng quá mức. Nhưng đến lúc này thì người nào trong ngôi nhà bà H. cũng nghe thấy, cảm thấy thậm chí nhìn thấy người lạ đó. Khi liên hệ với chủ cũ, gia đình bà H. biết rằng những hiện tượng kỳ lạ đó cũng đã xảy ra với họ trong nhiều năm. “Chủ cũ ngôi nhà cũng trải qua chuyện y hệt như chúng tôi”, bà H. kể. Hé lộ đầu tiên về điều đang thực sự xảy ra cuối cùng đã lộ diện vào cuối tháng 1/1913 sau khi ông H. kể lại những chuyện đáng sợ trong nhà mình với người anh trai. Người anh nhớ lại một bài báo mà ông đọc từ lâu, mô tả chuyện một gia đình bị ám bởi những âm thanh, hình ảnh tương tự. Ông cho rằng có thể gia đình em trai đang bị đầu độc.
Không, người anh ông H. giải thích: Bài báo mà ông đọc nói rằng gia đình đó có một lò sưởi bị lỗi, thải ra một lượng lớn khí carbon monoxide (công thức hóa học là CO) vào ngôi nhà, và mọi triệu chứng mà các thành viên gia đình gặp phải - bao gồm suy kiệt, mệt mỏi, đau ốm, thấy âm thanh và các hình ảnh lạ, cảm giác bị theo dõi, bị động chạm bởi người nào đó, kể cả việc cây cối chết – đều liên quan đến hiện tượng ngộ độc carbon monoxide. Hôm sau đó, khi tới nhà bà H để kiểm tra, ông bác sĩ đi một vòng quanh nhà. Ngay khi kiểm tra tầng hầm cũ kỹ thì mối nghi ngờ của ông cũng như của anh trai ông H. đã được khẳng định. Người bác sĩ phát hiện chiếc lò sưởi cũ ở trong tình trạng rất tệ, bộ phận đốt bị hỏng, khói thay vì bốc lên ống khói lại đẩy khí carbon monoxide vào khắp các phòng. Ông khuyên bà H. không cho các con ngủ trong nhà nữa, bởi nếu cứ tiếp tục như vậy, có thể đến một buổi sáng chúng sẽ không thức dậy nữa. Không giống như hầu hết những chuyện ma khác, câu chuyện này kết thúc cực kỳ có hậu. Gia đình bà H nghe lời bác sĩ chuyển ra khỏi căn nhà trong khi chờ sửa lò sưởi. Khi họ quay trở về, thì những "con ma" đều biến mất. Cả thế giới hầu như đã thay đổi kể từ năm 1912, duy có một thứ thì không. Ngộ độc carbon monoxide vẫn là nguyên nhân hàng đầu gây ra những cái chết do tai nạn ngộ độc ở Bắc Mỹ. Nguyên nhân là vì khí độc chết người carbon monoxide không mùi không vị, không gây kích thích đường thở. Do đó rất khó để phát hiện ta đang bị ngộ độc khí này, trong khi chỉ với nồng độ 400 phần triệu (ppm) cũng có thể gây tử vong. Thường thì dấu hiệu đầu tiên là người nhiễm độc bị suy nhược cơ thể, mất tỉnh táo nhận thức.
Dần dần những câu chuyện “ma” carbon monoxide được biết đến nhiều hơn. Một ấn phẩm vào năm 2005 của Tạp chí Y học khẩn cấp Hoa Kỳ đăng bài báo mô tả trường hợp một phụ nữ 23 tuổi bị đột quỵ trong khi đang tắm vì nhìn thấy “ma”. Thủ phạm hóa ra là chiếc bình nóng lạnh đun bằng gas mới do lắp đặt không đúng đã thải khí carbon monoxide vào nhà cô gái.
